काठमाण्डाै – नेपालले औद्योगिकरूपमा उत्पादित खाद्य पदार्थमा हानिकारक चिल्लो पदार्थको मात्रा अर्थात् 'ट्रान्स–फ्याट' (अतिखराब चिल्लो) लाई नियन्त्रण गर्न कानुन जारी गरेपछि विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ) ले बधाई दिएको छ ।

डब्ल्यूएचओ दक्षिण–पूर्वी एसियाका लागि क्षेत्रीय निर्देशक साइमा वाजेदले जारी गर्नुभएको विज्ञप्तिमा स्वास्थ्यको प्रवद्र्धन गर्दै जीवन बचाउने उद्देश्यसहित नेपालले कानुन बनाएर राजपत्रमा प्रकाशित गरी ट्रान्स–फ्याट नियन्त्रण गर्न कदम चालेकामा बधाई दिनुभएको हो । ‘ट्रान्स–फ्याट एसिड उन्मूलन गर्नु भनेको मुटु तथा रक्तनलीसम्बन्धी रोगबाट हुने अकाल मृत्युलाई रोक्ने एक प्रभावकारी उपाय हो’, निर्देशक वाजेदले भन्नुभएको छ । नेपालले ल्याएको यो कानुनबाट जनसङ्ख्याको झन्डै ८० प्रतिशत मानिस ट्रान्स–फ्याट एसिडबाट हुने जोखिमबाट सुरक्षित हुने विश्वास लिएको उहाँले बताउनुभयो ।

औद्योगिकरूपमा उत्पादन भएका वनस्पति घ्यु तथा तेलमा ट्रान्स–फ्याट पाइन्छ । सरकारले ट्रान्स–फ्याटको मात्रा खाद्य पदार्थमा रहेको कुल चिल्लो पदार्थको तौलको दुई प्रतिशतभन्दा नबढेको हुनुपर्ने भन्दै राजपत्रमा कानुन प्रकाशित गरेको छ । खाद्य ऐन २०२३ को दफा ७ बमोजिम सरकारले खाद्य पदार्थको गुणस्तर तोक्ने अधिकारअनुसार गएको माघ २५ गते राजपत्रमा सूचना प्रकाशित गरी चिल्लो पदार्थको मात्रा ट्रान्स–फ्याट  तोकेको हो । विश्वमा औद्योगिकरूपमा उत्पादित ट्रान्स–फ्याट एसिडको प्रयोग गरेबापत बर्सेनि पाँच लाख ४० हजार मानिसको ज्यान जाने गरेको डब्ल्यूएचओको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ ।

‘ट्रान्स–फ्याटको अत्यधिक उपभोगले मुटु तथा रक्तनलीसम्बन्धी रोगबाट हुने मृत्युको जोखिमलाई उल्लेखनीयरूपमा बढाउँछ । यसबाट स्वास्थ्यमा लाभ पुग्ने कुरा अहिलेसम्म जानकारीमा छैन’, डब्ल्यूएचओ दक्षिण–पूर्वी एसियाका लागि क्षेत्रीय निर्देशक वाजेदले भन्नुभयो ।

नेपालभन्दा पहिला सन् २०२२ सम्म थाइल्यान्ड, भारत र बङ्गलादेश, सन् २०२३ मा श्रीलङ्काले खाद्यान्नमा ट्रान्स–फ्याट एसिड उन्मूलनका लागि कानुन ल्याएका थिए । विश्वमा ट्रान्स–फ्याट एसिड उन्मूलनका लागि कानुन ल्याउनेमा नेपाल पाँचौँ स्थानमा पर्दछ ।

डब्ल्यूएचओले खाद्य पदार्थबाट ट्रान्स–फ्याट एसिडहरू हटाउनाले मानिसको स्वास्थ्य र आरोग्यतामा सुधार आउनुका साथै सन् २०३० सम्ममा नसर्ने रोगबाट हुने अकाल मृत्युदरलाई एक तिहाइले घटाउँदै दिगो विकासको लक्ष्य प्राप्त गर्न मद्दत पुग्ने जनाएको छ ।