इलाम – प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनामार्फत इलाममा सञ्चालित किवी जोनमा एक करोड ९४ लाख १५ हजार रुपैयाँ बजेट विनियोजन भएको छ । 

आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा विनियोजित बजेटमध्ये माच (थाक्रा) मा सबैभन्दा बढी बजेट छुट्टाइएको छ । माच बनाउनको लागि मात्रै एक करोड ३६ लाख चार हजार रुपैयाँ बजेट विनियोजन भएको हो । 

सरकारले २१ जना किसानलाई माच बनाउनको लागि बजेट विनियोजन गरेको हो । तर किसानको माग भने उच्च छ । बासबाट बनाइएको माचले एक वर्षमात्रै थेग्ने भएकाले किसानले दीर्घकालीन माचका लागि सरकारसँग अनुदानको माग गर्दै आएका थिए । 

मागको तुलनामा सरकारले न्यूनमात्रै बजेट विनियोजन गरेपछि अनुदान रकम वितरण गर्नै मुश्किल हुने अगुवा कृषकहरु बताउँछन् । ‘किसानको माग र आवश्यकता धेरै छ’, किवी किसान महानन्द ओझाले भन्नुभयो, ‘बजेट थोरै भएकाले अनुदान वितरण गर्नै समस्या हुने देख्छु ।’ किवी जोनमा दुई पालिकाका चार सय हाराहारी किसान सूचीकृत भएका छन् । अधिकांश किसानले स्थायी माच बनाउन नै अनुदानको अपेक्षा गरेका छन् ।   

यस्तै किवीमा सिचाइँको सुविधा पुर्‍याउन १२ लाख रुपैयाँ छुट्याइएको छ । यस रकमले साना सिचाइँ योजनाहरु मर्मत गरिने किवी जोन कार्यान्वयन इकाइले जनाएको छ । साना मेसिनरी औजारमा अनुदानको लागि आठ लाख रुपैयाँ छ भने किवीको प्रशोधन उपकरणमा अनुदानको लागि पाँच लाख रुपैयाँ विनियोजन भएको छ ।   

व्यावसायिक दुई उद्यमीलाई प्रशोधन उपकरणका लागि दुई लाख ५० हजार रुपैयाँका दरले अनुदान दिने कार्यक्रम रहेको छ । त्यस्तै सेमी हाइटेक किवी नर्सरीको लागि १२ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । यसबाट १२ ठाउँमा नर्सरी स्थापना गर्ने कार्यक्रम रहेको इकाइले जनाएको छ । 

सरकारले किसानको क्षमता विकास, प्रशोधन प्रविधि तालिम, बजार प्रवर्द्धन, चेतनामूलक सामग्री प्रकाशन, नर्सरी निर्माण क्रफ्ट कटिङ्ग, माटो शिविर, किवीका जात पहिचान गर्नका लागि बजेट विनियोजन गरेको छ । यी शीर्षकमा भने एक लाख रुपैँया बजेट विनियोजन गरिएको इकाइले जनाएको छ । अन्य १७ लाख ६१ हजार रुपैँया भने स–साना कार्यक्रमका लागि छुट्टयाइएको छ । 

विनियोजित बजेट किवी जोन कार्यान्वयन इकाइमार्फत खर्च हुनेछ । एक वर्षअघि देखि इलामको सन्दकपुर गाउँपालिकाका पाँच वटै र इलाम नगरपालिकाको १, २, ३ र ४ नम्बर वडालाई ‘किवी जोन’ घोषणा गरिएको छ ।